Κριτική Προσέγγιση της Προέδρου του Συνδέσμου Πολιτισμού Ελλάδας Κύπρου, Σίσσυ Σιγιουλτζή-Ρουκά, για την νέα ποιητική συλλογή του Τίτου Χριστοφίδη, «Συμμετρικά και Ασύμμετρα» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Αρχύτας σε συνεργασία με τον ΣΠΕΚ.
«Συμμετρικά και Ασύμμετρα», μια ποιητική συλλογή γεμάτη φως που διαβάζεται απνευστί, με τα μάτια της ψυχής και ευφραίνει νου και καρδία. Στα Ομηρικά έπη, γίνεται η πρώτη αναφορά στη λέξη «οφθαλμός». Tο ‘εράν’ (το να ερωτεύεσαι) συνδέεται με το οράν (εις το εράν διά του οράν της ψυχής). Κατά τους Αρχαίους Έλληνες ο ωραίος θεός Φοίβος Απόλλων ήταν προστάτης της ανθρώπινης όρασης. Ο πανδερκής θεοποιημένος Ήλιος, ήταν η αιώνια πηγή του φωτός· έβλεπε τα πάντα και ως εκ τούτου ταυτιζόταν με τη γνώση. Οι θεοί του Ολύμπου ζούσαν μέσα στο φως και η όραση ταυτιζόταν με τη γνώση και την αλήθεια. Παράλληλα, η φαντασία των Ελλήνων θεοποίησε την αυγή στο πρόσωπο της Ιούς και το ουράνιο τόξο σ’ αυτό της Ίριδος, η οποία συνέδεε τον ουρανό με τη γη, τους Θεούς με τους ανθρώπους. Η διαύγεια του Φωτός και του Αιθέρος, καθώς και η λαμπρότητα των χρωμάτων της Ελληνικής Φύσης ήταν τα κίνητρα της Ελληνικής Ποίησης και της Φιλοσοφίας, και πηγές έμπνευσης της Κλασικής Ελληνικής Τέχνης, την οποία χαρακτηρίζει η ‘οπτική συμμετρία’· αλλά ενέπνευσαν και σύγχρονους ποιητές.
Ο «οφθαλμός» και η «όραση» κυριαρχούν στο έργο του ποιητή Τίτου Χριστοφίδη, εκλεκτού οφθαλμιάτρου, όπως ακριβώς και στην αρχαία ελληνική σκέψη! Ως ιατρός, επιστήμονας και - για μία πενταετία - Υφυπουργός Παρά τω Προέδρω της Κυπριακής Δημοκρατίας, εκφράζεται με την ειδικότητα του με σεβασμό προς τον συνάνθρωπο. Η κοινωνικοπολιτική ευαίσθητη ματιά του είναι οφθαλμοφανής στον στίχο του. Όπως, ως ιατρός έχει την επιστημονική μέθοδό του, έτσι και ως ποιητής έχει το ταλέντο, τη μαεστρία και τον ‘ποιητικό οφθαλμό’ να εισέρχεται και να οράται μέσα στον πυρήνα των λέξεων και των συναισθημάτων και να ‘ποιεί’ ποιητικές εικόνες που ‘ταράττουν νερά’. Κάθε στίχος και μία ιστορία, ένα ποίημα μέσα στο ίδιο το ποίημα. Έχει θέσεις και αντιθέσεις που διεκδικούν ν’ αναδείξουν πλάνες και αλήθειες, τις οποίες κάποιοι ανάμεσα μας, ζώντας σε σκοτάδια, δεν διακρίνουν.
Για να βιώσουμε τη δύναμη που κρύβουν τα ποιήματα του Τίτου Χριστοφίδη, ας στοχαστούμε για λίγο την έννοια της τύφλωσης κατά τους αρχαίους. Ο Όμηρος (ο μη ορών), αν και τυφλός, βλέπει το δράμα του Τρωϊκού και την ομορφιά της Ελένης με τα μάτια της τέχνης. Ανάλογα και ο μάντης Τειρεσίας, που τον τύφλωσαν μεν οι Θεοί αλλά τον αποζημίωσαν με το χάρισμα της προφητείας. Στην τραγωδία «Ιφιγένεια εν Αυλίδι» του Ευριπίδη οι ήρωες που πεθαίνουν αποχαιρετούν την ήλιο και το φως της ημέρας, διότι το φως είναι το γλυκύτερο πράγμα που βλέπουν οι άνθρωποι. Ο Οιδίπους για την ενοχή του βγάζει τα μάτια του, στερώντας από τον εαυτό του το θείο δώρο της όρασης. Ο δε θεός Ποσειδώνας, εκδικούμενος τον Οδυσσέα για την τύφλωση του υιού του Κύκλωπα Πολύφημου, μακραίνει το ταξίδι της επιστροφής του ήρωα στην Ιθάκη. Συναφώς μπορεί να λεχθεί για την αλήθεια στην ποίηση του Τίτου Χριστοφίδη ότι o οφθαλμός είναι το βασικότερο αισθητήριο της ζωής και κατ’ επέκταση της τέχνης, αφού μη βλέποντας δεν συμμετέχεις στα τεκταινόμενα, δεν μπορείς να επισκοπείς τη συμμετρία, τ’ ασύμμετρα ή την ποικιλομορφία της Ζωής.
«Συμμετρικά και Ασύμμετρα». Ας αφήσουμε το φως να διαχυθεί στο δωμάτιο ανάγνωσης και ας απολαύσουμε την κοινωνικά ευαίσθητη και στοχαστικά δυναμική ποίηση του Τίτου Χριστοφίδη που φωτίζει πλείστα όσα συμμετρικά και ασύμμετρα ενυπάρχουν στην Κύπρο, στην οικουμένη, στη Φύση και στην ανθρώπινη φύση!
Σίσσυ Σιγιουλτζή-Ρουκά ΜΑ, ΒΑ
Πρόεδρος Συνδέσμου Πολιτισμού Ελλάδας Κύπρου (ΣΠΕΚ)
